Joanna Ruszczyk

ARKA / OPTYMALIZACJA

„Optymalizacja”, termin z zakresu ekonomii oznaczający maksymalizację zysków przy minimalizacji kosztów, dobrze określa i opisuje dzisiejszy stosunek człowieka do zwierząt,
z  wyłączeniem miłości do zwierząt domowych, którym często nadawany jest status członka rodziny. Jest przepaść pomiędzy stosunkiem do pupili i do innych gatunków zwierząt wykorzystywanych w produkcji rolnej, czy przemyśle. Człowiek nie utożsamia jednych z drugimi. Jedne obdarza uczuciem
i nadaje ludzkie cechy, a tym drugim cechy osobowe, na czele ze świadomością i zdolnością do odczuwania cierpienia, odbiera. Biologia ewolucyjna mówi, że jesteśmy jednym z milionów gatunków na Ziemi, a nasz rozwój i pozycję zawdzięczamy przypadkowi, bo przetrwaliśmy masowe wymierania w historii Ziemi nie dzięki dziedziczonej wyższości osiągniętej w procesie selekcji doboru naturalnego, a przez przypadek. Ta myśl, to jedno z najważniejszych osiągnięć współczesnej rewolucji intelektualnej. To postawa antropocentryczna legitymizuje traktowanie innych gatunków, zwierząt nieczłowieczych, przedmiotowo i dyskryminowanie ich na najważniejszym polu- prawa do życia i wolności.
O czułej relacji człowiek-zwierzę jest wystawa „ISTNIENIA / WSPÓŁISTNIENIA + OUTSIDER ART”. Ekspresyjne, emocjonalne prace Sabine Münch, Magdy Zielaznej, Przemka Kiebzaka zdradzają bliskość, przyjaźń, partnerstwo między zwierzęciem, a człowiekiem. O eksploatowaniu zwierząt, traktowaniu ich jak towar, produkt jest „Optymalizacja” Małgorzaty Gurowskiej. Proste znaki, przypominające międzynarodowy kod znaków ostrzegawczych, przedstawiają kilkadziesiąt gatunków zwierząt, które są najczęściej wykorzystywane przez człowieka. Gurowska je optymalizuje, składa tak, by zmieściły się w jednym metrze kwadratowym /animacja/ nawiązując do globalnej ekonomii, do tego, ile zwierząt wykorzystuje dla własnego zysku napędzany chciwością człowiek i, jak okrutnie w tym systemie je traktuje. Forma pracy Gurowskiej – syntetyczne, matematycznie precyzyjne, wyzute z emocjonalności znaki – odnosi się do stosunku człowieka do zwierząt w świecie nadprodukcji i konsumpcji. Te dwie wystawy wzajemnie się dopełniają nie wyczerpując oczywiście złożonej kwestii „stosunku człowieka do zwierząt” i jej wielu aspektów- politycznych, gospodarczych, ekonomicznych, psychologicznych, a przede wszystkim etycznych.

Zrealizowano w ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa
Narodowego