oko

TOMASZ MACHCIŃSKI /1942/

ARTYSTA, FOTOGRAF, PERFORMER, AKTOR, REŻYSER, CHARAKTERYZATOR, KOSTIUMOGRAF, ARCHIWISTA.
ZNANY JAKO „CZŁOWIEK TYSIĄCA TWARZY”.
MIESZKA I TWORZY W KALISZU.

Urodził się w Górkach, w Puszczy Kampinowskiej. Był najmłodszym z sześciorga rodzeństwa. Matka zmarła na gruźlicę gdy artysta miał 2 lata. Ojciec zginął w obozie koncentracyjnym, nigdy go nie poznał. Dzieciństwo spędził w domach dziecka i szpitalach m.in. w Kaliszu.
Z powodu gruźlicy spędził parę lat w sanatorium w Kamiennej Górze. Po II wojnie światowej zaopiekowała się nim korespondencyjnie amerykańska aktorka Joan Tompkins. Swoją rodzinę odnalazł przez Czerwony Krzyż, dopiero około 20 roku życia.


W młodości zdawał do Liceum Sztuk Pięknych w Poznaniu, ale jak pisze w swojej autobiografii, nie został przyjęty gdyż komisja egzaminacyjna nie uwierzyła mu, że πr² to wzór na pole kwadratu. Został wysłany na naukę zawodu szewca do Zakładu Szkolenia Inwalidów we Wrocławiu. Szkołę ukończył w 1963 roku, jako mechanik precyzyjny, podjął pracę jako praktykant maszyn biurowych w CMB w Kaliszu.


Fotografią zainteresował się w 1966 roku, kiedy otrzymał od kolegi radziecką Smienę 8, za naprawę zegarka Pobieda. Powstały wtedy pierwsze autoportrety do obiektywu aparatu, dla którego statywem stał się but ustawiony na parapecie. Na początku artysta miał na fotografowanie mało czasu z powodu pracy. Sesje fotograficzne wykonywał sezonowo, na działce w okresie wiosennym i jesiennym. Bywały momenty przerwy gdy nie miał pieniędzy na filmy i wywołanie zdjęć. Z tysięcy negatywów, które powstały, połowa nie jest wywołana.


Do dziś konsekwentnie realizuje projekt, który traktuje jako dzieło otarte. Jest zarazem reżyserem i aktorem, charakteryzatorem i kostiumografem, fotografem i archiwistą własnych dokonań. Swoje ciało traktuje jako medium. Stworzył tysiące fotograficznych autoportretów. Wciela się w różne typy ludzkie, często znane z historii, kina, literatury, czy polityki. Powołuje do życia także zupełnie nowe postaci, posługując się najprostszymi technikami i najtańszymi rekwizytami, które pozyskuje w okolicznych lumpeksach i na targach staroci.


O swojej strategii artystycznej Machciński mówi: „Od 1966 roku tworzę autoportrety, nie stosuję peruk, trików, natomiast wykorzystuję wszystko, co dzieje się z moim organizmem, jak: odrastanie włosów, ubytek zębów, choroby, starzenie się itp. Ostatnio na żywo nagrywam moje kompozycje i wygłupy.”
Oprócz fotografii, Machciński wykorzystując możliwości aparatu cyfrowego, nagrywa również performance’y dokamerowe, które są rejestracją improwizowanych utworów wokalnych. Jego archiwum obejmuje ponad 17 tysięcy fotografii.


Ostatnie wystawy z udziałem artysty: „Po co wojny są na świecie? Sztuka współczesnych outsiderów”, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie /2016/; „Tomasz Machciński ale
w kolorze” Galeria Sztuki im. Jana Tarasina w Kaliszu; „Tomasz Machciński – Człowiek 1000 twarzy”, Galeria Szklarnia Szkoły Filmowej w Łodzi /2016/; „Tomasz Machciński. Człowiek 1000 Twarzy”, Galeria „tak” w Poznaniu /2016/, „Nie jestem już Psem”, Muzeum Śląskie, Katowice /2017/.
Filmy poświęcone artyście: „Dziecko z katalogu” reż. Alicja
Albrecht / 1994/, „Amator” reż M. Nowakowski / 1978/, „Incognito” reż. H. Dederko/1998/.