TRÓJKĄT BERMUDZKI / OUTSIDER ART / GALERIA TAK / IX – XI. 2017
projekt współfinansowany ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych będących w dyspozycji Samorządu Województwa Wielkopolskiego
Projekt TRÓJKĄT BERMUDZKI / OUTSIDER ART to próba wnikliwego podejścia do problematyki outsider art w kulturze i sztuce. Istotnym elementem projektu jest walka na rzecz praw autorskich artysty outsidera, do tej pory nieunormowanych w Polsce.
Projekt ten to zakrojone na szeroką skalę działania edukacyjne i promocyjne dotyczące artystów outsider art. Projekt będzie realizowany w Galerii TAK w Poznaniu oraz w wybranych placówkach Województwa Wielkopolskiego: Bojanowie, Pakówce, Puszczykowie, Mosinie, Rogalinku, Luboniu, Śremie, Lesznie, Rawiczu, Brzostowie, Gnieźnie, Owińska
Istotą projektu jest założenie pełnego uczestnictwa artysty outsidera w kreowaniu działań, sprawcza moc partycypacji. W tym celu przewiduje się uczestnictwo outsiderów na każdym etapie trwania projektu, przez uczestnictwo w pokazach filmowych, dyskusjach, warsztatach etc. Projekt obejmie 12 miasta Wielkopolski, w których przeprowadzony zostanie research wraz z edukacyjnym spotkaniami z kadrą placówek, a w 3 wybranych miejscowościach warsztaty muzyczne, które odbędą się w Brzostowie, Puszczykowie, Śremie. Adresatami zadania są artyści outsiderzy, artyści głównego nurtu, badacze sztuki, krytycy, kuratorzy, osoby niepełnosprawne, kadra i wolontariusze bezpośrednio zaangażowani w prace z outsiderami, rodzice i rodziny outsiderów.
/ WYBRANE DZIAŁANIA W RAMACH PROJEKTU:
WARSZTATY OTWARTEJ I MOBILNEJ PRACOWNI GALERII TAK
PROWADZONE PRZEZ HUBERTA WIŃCZYKA ” WIBRUJĄCA TERKOCZĄCA ŻÓŁĆ”.
Miejsce realizacja – Galeria TAK Poznan oraz w wybranych placówkach w Wielkopolsce / w Brzostowie, Puszczykowie, Śremie/
Od roku 2016 w Galerii „tak” odbywają się koncerty, mające wykazać związki muzyki eksperymentalnej ze sztuką outsider art czy to poprzez tematykę kompozycji, czy też podobieństwa przy metodzie tworzenia danych utworów muzycznych z metodami wykorzystywanymi przez twórców outsider art, czy też poprzez podobieństwo wykorzystywanych mediów.
Rozszerzeniem tego projektu są konkretne warsztaty twórcze, w ramach których muzyk i artysta multimedialny Hubert Wińczyk będzie wykorzystywał wszystkie te opisane wcześniej związki, a jednocześnie aktywizował współpracę pomiędzy różnymi grupami uczestnikami.
Odbiorcami tych warsztatów mają być bowiem niepełnosprawni fizycznie i umysłowo artyści, będący podopiecznymi Stowarzyszenia Na Tak i innych placówek w Poznaniu i Wielkopolsce, inni artyści outsiderzy, operujący rożnymi mediami i środkami przy tworzeniu swojej sztuki, rodzice outsiderów, terapeuci zajęciowi.
Podczas warsztatów artysta chciałby otworzyć uszy i głowy uczestników na wszelkie dźwięki zwłaszcza te, które są uważane za „brudne”, wykorzystujące przedmioty znalezione, Podczas warsztatów jego uczestnicy będą zbierać ciekawie brzmiące przedmioty, budować z nich instrumenty, grać na złomie, nagrywać poezję dźwiękową, medytować w hałasie, nagrywać słuchowisko i projektować wystawę soundartu, która będzie rezultatem całego cyklu.
REZYDENCJE ARTYSTYCZNE – OTWARTA PRACOWNIA GALERII TAK
Otwarta Pracownia Galerii Tak działa przez cały czas trwania projektu, jej oferta skierowana jest do outsiderów potrzebujących wsparcia (w postaci środków plastycznych, miejsca do pracy), które galeria zapewnia, a które umożliwiają działanie artystom już uznanym, którzy mieli wystawy w Polsce i za granicą oraz mniej znanym, dopiero zaczynającym pracę twórczą. Twórcy ci związani są z Galerią tak i Wielkopolską . Galeria pozostaje w kontakcie z outsiderami z domów pomocy społecznych, warsztatów terapii zajęciowej, którzy ubiegają się i mogą ubiegać się w ramach obecnego projektu o rezydencje artystyczne.
W ramach projektu zostało przewidzianych 3 rezydencji dla outsiderów: Justyna Matysiak, Mikołaj Ławniczak, Iwona Mysera.
Rezydencje zapewniają jedynie przestrzeń i środki, cała moc sprawcza, decyzyjność wobec działa należy do artysty. Za rezydencje odpowiada artysta sztuk wizualnych od lat pracujący na uczelni artystycznej a także z outsiderami- Paweł Mysera.
SZKOLENIA /SPOTKANIA EDUKACYJNE
W czasie spotkań edukacyjnych/ szkoleń, przeprowadzonych w Galerii tak, beneficjenci projektu będą w stanie zapoznać się ze specyfiką działań outsiderów oraz ich prac a także zostaną zaprezentowane im prawa autorskie artysty niepełnosprawnego, w obecności prawnika, który zapozna beneficjentów projektu z prawami autorskimi outsiderów. Zaprezentowane zostaną modelowe typy działań w Europie, prezentujące model działań artysta-artysta, oraz model działań otwartego studia dla artystów. Szkolenie ma za zadanie podwyższenie kwalifikacji terapeutów artystycznych oraz uwrażliwienie ich na specyfikę działań outsidera, jego prawa do prac i wolności twórczej. Spotkanie edukacyjne w celu zwiększenia świadomości na temat outsider art na wyższych uczelniach.
Beneficjenci zostaną wyłonienie na podstawie zgłoszeń, po uprzednim rozesłaniu przez galerię oferty do poszczególnych placówek w Wielkopolsce, m.in. w Bojanowie, Pakówce, Puszczykowie, Mosinie, Rogalinku, Luboniu, Śremie, Lesznie, Rawiczu, Brzostowie, Gnieźnie, Owińska. i zamieszczeniu informacji na stronie internetowej galerii tak. Oferta adresowana jest także do studentów uczelni wyższych zgłaszających chęć uczestnictwa w spotkaniu.
Szkolenie przeprowadzi Małgorzata Szaefer, Paweł Mysera, Rafał Jeczmyk we współpracy z prawnikiem. Szkolenia obejmują: wykłady, prezentacje multimedialne, projekcie filmowe, dyskusje. Oferta adresowana jest także do studentów uczelni wyższych zgłaszających chęć uczestnictwa w spotkaniu edukacyjnym czy szkoleniu.
WYKŁADY/ PANELE DYSKUSYJNE – poruszenie kwestii pozycji artysty outsidera w kulturze, praw autorskich artystów outsiderów, sposobu prezentowania ich prac .
W ramach projektu będą miały miejsce wykłady, panele dyskusyjne z zaproszonymi artystami i ekspertami, przewidziana dyskusja z publicznością.
Panel 1 / Marginesy sztuki / Kim jest współczesny outsider.
Panel dotyczący współczesnej pozycji outsider art i outsidera w kulturze. Zaproszenie prelegenci : Stanisław Ruksza, Rafał Jakubowicz, Łukasz Suprowiec.
Panel 2 / Prawa autorskie artysty outsidera.
Panel dotyczący nieunormowanych praw autorskich artystów outsiderów, którym niejednokrotnie placówki terapeutyczne, warsztaty terapii zajęciowej odbierają prawo do własnych prac, rozporządzając nimi według własnego uznania. Prowadzenie panelu – Małgorzata Szaefer i Rafał Jęczmyk. Prawa autorskie outsiderów zostały opracowane przez prawnika na zlecenie galerii tak i zostaną zaprezentowane przez niego w ramach szkolenia w galerii tak.
Panel 3 / Jak prezentować prace outsiderów, strategie kuratorskie outsider art.
Panele dotyczący zaistnienia outsiderów w ramach ostatnich wystaw w Polsce: „Nie jestem psem”, Muzeum Sląskie, Katowice 2017; „Po co wojny są na świecie. Sztuka współczesnych outsiderów”, MSN, Warszawa 2016; „Palindrom”, Sopot 2016, które w znaczący sposób zmieniają wizerunek artysty-outsidera i jego pozycje w sztuce w Polsce.
Zaproszeni rozmówcy: Zofia Czartoryska, Katarzyna Karwańska, Zbigniew Libera, osoby tworzące wystawy, zainteresowane tematyką outsider art. rowadzenie panelu – Małgorzata Szaefer i Rafał Jęczmyk.
PROJEKCJE FILMOWE, SPOTKANIA EDUKACYJNE, DYSKUSJE POŚWIĘCONE ARTYSTOM OUTSIDEROM
Projekcje filmowe, w ramach projektu, mają na celu przedstawienie najważniejszych filmów o outsider art z ostatnich paru lat, w tym w szczególności tych, które prezentują uznanych już artystów outsiderów. Filmom towarzyszyć będzie słowo wstępne, a po każdym filmie przewidziana jest dyskusja poświęcona specyfice działań outsiderów. Kurator filmowy: Rafał Jęczmyk.
Wybrane filmy: „Emery Blagdon i jego lecznicza maszyna” („Emery Blagdon and His Healing Machine”) – reżyseria Kelly Rush (2013), „Zabytkowe jutra” („Vintage Tomorrows”) – reżyseria Byrd McDonald (2015) „Zabytkowe jutra”, „Cyberpunk” („Cyberpunk”) – reżyseria Marianne Trench (1990) „Cyberpunk”, „Wieczność nie ma drzwi, którymi mogłaby uciec” („Eternity has no door to escape”) – reżyseria Artur Borgnis (2017), „Sądowe morderstwo Jakoba Mohra” („Justiční vražda Jakoba Mohra”) – reżyseria Eva Koťátková (2016), „Crumb” („Crumb”) – reżyseria Terry Zwigoff (1994), „Odwrócić świat sztuki do góry nogami” („Turning The Art World Inside Out”) – reżyseria Jack Cocker (2013), „Śmietnisko” („Waste land”), reżyseria Lucy Walker (2010).
Prawa do prezentacji tych filmów zostały uzyskane przez kontakt z reżyserami, prawami dysponuje galeria tak, która jako placówka non-profit została zwolniona z opłat za prezentację tych filmów. Wszystkie filmy będą zawierać tłumaczenia na język polski. Filmy prezentowane w formie dwudniowego mini festiwalu. Wstęp bezpłatny.
RESEARCH
Odbywa się w wybranych placówkach na terenie Wielkopolski, promocja nowo odkrytych outsiderów, kształtowanie pełnych uwagi postaw w stosunku do prac outsidera.
W czasie trwania projektu przeprowadzony zostanie research w różnych środowiskach (domy pomocy społecznej, warsztatach terapii zajęciowej m.in. Bojanowie, Pakówce, Puszczykowie, Mosinie, Rogalinku, Luboniu, Śremie, Lesznie, Rawiczu, Brzostowie, Gnieźnie, Owińska. W sumie obejmie 12 miasta Wielkopolski, mający na celu zgłębienia obrazu współczesnego outsider art w Polsce. Research: Paweł Mysera, oraz Małgorzata Szaefer.
Odwiedzane placówki, ich pracownicy, osoby zarządzające zostaną zapoznane ze specyfiką działań outsiderów tak by w przyszłości było można zapobiec niszczeniu przez nich prac outsiderów, co nie jednokrotnie miało juz miejsce w historii outsider art. Osoby zarządzające placówkami, terapeuci zostaną także wyczuleni na prawa artysty niepełnosprawnego (czy to intelektualnie czy fizycznie), zostaną przedstawione im prawa autorskie outsiderów, nad przestrzeganiem których galeria tak ma zamiar czuwać. Osoby te będą mogły liczyć także na wsparcie ze strony galerii tak w dostarczeniu im materiałów malarskich, powołanie ich w przyszłości na rezydencje artystyczne i inne.
WYSTAWA ▲ B z udziałem outsiderów i artystów sztuki głównego nurtu
Outsiderzy: Radosław Perlak, Kamil Kurzawa, Iwona Mysera, John Urho Kemp, Władysław Grygny, Barbara Chęcka. Artyści sztuki głównego nurtu: Gosia Bartosik, Diana Grabowska, Stanisław Bałdyga, Paweł Mysera, Kuratorzy wystawy: Małgorzata Szaefer, Paweł Mysera.
PUBLIKACJA TRÓJKĄT BERMUDZKI / OUTSIDER ART
Publikacja finałowa zatytułowana „Trójkąt Bermudzki / outsider art” będzie zawierać teksty dotyczące specyfiki działań outsider art, strategii kuratorskich, muzyki outsider art. Ukaże związki i inspiracje pomiędzy outsider art a sztuką głównego nurtu na poziomie wykorzystywanych środków czy przekazu artystycznego i ideologicznego.
Teksty do publikacji: Małgorzata Szaefer, Rafał Jęczmyk, zaproszeni do współpracy eksperci w tej dziedzinie, m.in. Aram Muksiam. Opracowanie graficzne Kajetan Hajkowicz.
OSOBY WSPÓŁTWORZACE PROJEKT:
Znak projektu-Małgorzata Gurowska, warsztaty dźwiękowe – Hubert Wińczyk, projekt publikacji i strony galerii – Kajetan Hajkowicz, projekt przestrzeni wystawienniczej -Paweł Mysera, kuratorka projektu/sztuk wizualnych -Małgorzata Szaefer, kurator muzyczny i filmowy – Rafał Jęczmyk, oprawa medialna, koordynacja-Paulina Piórkowska, dokumentacja fotograficzna – Magdalena Kasperczak.