kongresMarginesy sztuki – miejsce twórczości outsiderskiej we współczesnej kulturze

Wierzymy, że Kongres Kultury nie powinien ograniczać się do rozważań na temat sztuki wysokiej, dlatego proponujemy dyskusję na temat twórczości poza granicami „świata sztuki” i miejsca, jakie powinna ona zajmować we współczesnej kulturze.

W dyskursie o sztuce marginesu wciąż dominują pojęcia o rodowodzie modernistycznym, jak „art brut” (termin Jeana Dubuffeta z 1945 roku) czy „outsider art” (określenie zaproponowane przez Rogera Cardinala w 1975 roku), a także „sztuka naiwna” – pojęcie utrwalone w języku polskim przez Aleksandra Jackowskiego.
Podczas gdy w okresie PRL sztuka ta była, obok sztuki ludowej, promowana w obiegu kultury oficjalnej, po 1989 roku obserwujemy zanik zainteresowania tego typu twórczością wśród historyków, instytucji sztuki. Najczęstszym miejscem ekspozycji pozostają muzea etnograficzne. 
Z drugiej strony na świecie trwa „moda” na outsider art, o czym świadczą wystawy w czołowych instytucjach sztuki (m.in. „The Encyclopedic Palace” na 55. Biennale w Wenecji czy „Secret Universe I-IV” w berlińskim Hamburger Bahnhof) oraz rozwój kolekcji prywatnych i rynku, regularnie odbywające się targi Outsider Art Fair w Paryżu i Nowym Jorku.
Pojęcie „art brut” jako sztuki „czystej”, tworzonej poza konwencjami, ujawniło swój marketingowy potencjał.  Czy stoimy u progu „boomu” na sztukę outsiderów, czy będzie ona popadać w dalszą marginalizację? Art brut i outsider art jako zjawiska spoza sztuki głównego nurtu wymagają dyskusji i przewartościowania ich pozycji w kulturze, nie jest ona przedmiotem interdyscyplinarnych badań, brakuje publikacji naukowych.
Chcemy postawić pytania: czy dalsze używanie określeń „art brut” i „outsider art”, mitologizujących tę twórczość, jest zasadne? Czy potrzeba nowej polityki kulturalnej wobec sztuki outsiderów? Na ile sztuka outsiderów rozmontowuje przekonania dotyczące sztuki współczesnej czy kultury alternatywnej?

Zofia Czartoryska, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Warszawa + Małgorzata Szaefer, Galeria Tak, Poznań

Głosowanie do 09 września, 24.000, głosujcie na nas !!!

rejestracja.kongreskultury2016.pl/glosowanie